Dashboard-lampjes auto

De snelheid altijd in het oog houden

De snelheidsmeter oftewel tachometer is het centrale instrument waarmee de actuele snelheid van een auto in de gaten kan worden gehouden. Het verschaft zeer belangrijke informatie om de wettelijke snelheidsvoorschriften te kunnen respecteren en de wagen onder controle te houden. Behalve de standaard ingebouwde tachometers bestaan er ook heel interessante oplossingen om achteraf in te bouwen.

Functioneren van de snelheidsmeter

De snelheidsmeter is standaard in auto's ingebouwd. Hij bestaat uit een sonde, een signaalkabel en een teller in het dashboard van de wagen. Onderscheid wordt gemaakt tussen analoge en digitale apparaten. Alhoewel digitale tachometers tegenwoordig technisch gezien nauwelijks nog een uitdaging vormen, worden in de fabriek tegenwoordig vaak ook analoge snelheidsmeters ingebouwd. Het meest verspreid is de zogenaamde wervelstroom-snelheidsmeter. Daarbij wordt via een klein extra sturingsapparaat aan de aandrijving een as aan het draaien gebracht, die met een magneet verbonden is. Deze brengt via magnetische kracht een draai-impuls aan een tweede as over, die door een spiraalveer weerstand ondervindt. Deze as is met een wijzer verbonden die via een schaalverdeling is gekalibreerd. Hoe sneller de magneet draait, hoe hoger zijn magnetische kracht is. De wijzer wijkt steeds verder uit, naarmate de auto sneller rijdt. Het voordeel van dit eenvoudige principe is, dat het technisch eenvoudig en voordelig in de productie is. Elektromechanische snelheidsmeters werken met een permanente magneet die aan de aandrijving van de wagen is bevestigd. Een sonde meet de draaisnelheid en de regeleenheid rekent deze om naar de snelheid van de wagen. De berekende waarde wordt vervolgens door de display aangetoond. Dit kan een digitale display zijn, maar vaak wordt ook bij elektromechanische snelheidsmeter een analoge aanduiding gebruikt.

Voordelen en nadelen van de kilometertellertypen

Wervelstroom-snelheidsmeters hebben maar weinig onderdelen nodig en functioneren zuiver mechanisch. Ze zijn echter niet volledig exact. Bij een breuk van de tachokabel vallen ze meteen uit en moeten ze volledig worden vervangen. Een elektromechanische snelheidsmeter heeft een regeleenheid nodig om de hoeksnelheid aan de aandrijving in de snelheid van de wagen om te rekenen. Hij is echter aanzienlijk nauwkeuriger. Omdat deze snelheidsmeter nog maar weinig mechanische onderdelen bezit, is zijn levensduur veel langer.

Defecten aan de snelheidsmeter

Snelheidsmeters kennen slechts twee toestanden: ze functioneren naar behoren of ze vallen helemaal uit. Bij mechanische snelheidsmeters is de oorzaak voor het uitvallen meestal een gebroken tachokabel. De permanent wisselende toerentallen leiden tot een permanente torsie in de kabel, hetgeen tot materiaalmoeheid, en later tot een breuk leidt. In dit geval kan de kabel alleen nog maar vervangen worden: Bij elektromechanische snelheidsmeters kan de permanente magneet van de aandrijving losraken, of roest aan de sensorcontacten kan de signaaldoorgave onderbreken. Vertoont een snelheidsmeter foute waarden, heeft dit meestal andere oorzaken: waarschijnlijk is de wagen in dit geval met de verkeerde banden uitgerust. De gegevens van de snelheidsmeter liggen altijd binnen een tolerantiegrens om ook met verschillende bandengrootten rekening te kunnen houden. Volgens de wet mag de snelheid 10% plus 4 km/ u hoger worden aangeduid. Daarom wordt meestal een iets langzamere snelheid dan daadwerkelijk gereden aangeduid. Worden echter banden gemonteerd, die veel te groot of te klein zijn, wijkt de snelheidsmeter aanzienlijk van de daadwerkelijke snelheid af. Voorzichtigheid is geboden bij gebruik van snelheidsmeters uit auto's van de schroothoop. De modellen snelheidsmeter kunnen ook binnen een bepaald autotype sterk afwijken. Foute gegevens zijn in dit geval niet ondenkbaar.

Vervanging van de snelheidsmeter

De vervanging van een snelheidsmeter is bij moderne wagens helemaal niet zo ingewikkeld als gedacht. De wijzerplaat laat zich bij de meeste wagens zonder demontage van het stuur of het dashboard verwijderen. De vervanging wordt dan veel eenvoudiger. Een snelheidsmeter is meestal alleen bij de producent zelf als vervangingsonderdeel te bestellen. In tegenstelling daartoe biedt de onderdelenhandel optionele toerentellers aan, die eenvoudigweg aan de snelheidsmeter kunnen worden gekoppeld. Toerentellers of inbouw-snelheidsmeters zijn vanaf ca. 150 in de handel verkrijgbaar.