Lichtschakelaar auto

Zeldzaam geworden, doch belangrijk: de lichtschakelaar

Vroeger was de lichtschakelaar een heel gewoon onderdeel, dat elke auto in zijn dashboard had zitten. Het was meestal een drietrapsschakelaar waarmee parkeerlicht en dimlicht werden bediend. Tegenwoordig is de lichtschakelfunctie bij de meeste wagens een van de vele schakelmogelijkheden van een stuurkolomschakelaar. Maar bij veel oudere wagens is de traditionele lichtschakelaar nog steeds te vinden. Niettemin heeft elke auto in de regel meer dan één licht dat via een aparte knop kan worden geactiveerd: mistachterlicht, voorste mistlampen, knipperlichten of de interieurverlichting zijn tevens klassieke schakelaars. Zij worden vaak nog steeds in de traditionele constructie vervaardigd en geïnstalleerd.

Draaien, trekken, tuimelen

De auto-industrie heeft in de afgelopen decennia alle denkbare variatiemogelijkheden van schakelaars voortgebracht. Drukknoppen, tuimelschakelaars, draaiknoppen, trekschakelaars – de fantasie en creativiteit van de interieurdesigners kende op dit gebied geen grenzen. In technisch opzicht is een lichtschakelaar heel eenvoudig gebouwd: het bestaat uit een meerdelige behuizing met een aantal koperen contactjes in zijn binnenste. De schakeleenheid opent en sluit deze contacten dan op de gewenste wijze. Met kabelschoenen aan de achterkant worden de schakelaars aan de kabelboom van de wagen aangesloten. Wanneer de schakelaar voor het licht echter bij een nieuwe wagen niet als extra functie van de stuurkolomschakelaar is aangebracht, is hij vaak nog als draai-trek-multischakelaar uitgevoerd. Deze kunnen afhankelijk van de wagen heel duur zijn. Mercedes-Benz verlangt voor een nieuw onderdeel bijvoorbeeld tot wel 300 euro. Bij goedkopere wagens zoals bijvoorbeeld Volkswagen of Opel zijn schakelaars met dezelfde functies echter al voor 50 – 70 euro verkrijgbaar.

Defecten van de lichtschakelaar

De schakelaars voor de verlichting zijn op een bepaald aantal bedieningshandelingen gebouwd. Ze worden echter meestal slechts onder onveranderlijke ideale omstandigheden getest. Zo kan het zijn, dat een schakelaar het theoretisch ettelijke tienduizenden schakelingen zou moeten kunnen uithouden, doch het na 8 jaar in de wagen al laat afweten. Het hangt ook sterk van het design af, hoe een schakelaar verslijt. De vroeger heel gewone draaiknop, bij bijvoorbeeld Opel, brak vaak al snel door te krachtig draaien af. Ook tuimelschakelaars houden er vroeg of laat mee op wanneer ze met teveel kracht worden bediend. Vaak breken kunststoffen delen af zodat de functie niet meer gegarandeerd is. Het meest voorkomende defect treedt echter door binnendringend vocht op. Dit kan de koperen contacten laten roesten, waardoor de schakelaar vroeg of laat uitvalt.

Reparatie van lichtschakelaars

Met name bij oudere of exotische wagens is de aanschaf van een defecte schakelaar een grote uitdaging. Het is daarom de moeite waard, de schakelaar nader te bekijken en een reparatiepoging te overwegen. Wanneer een schakelaar uit ettelijke delen bestaat en los in elkaar zit, kan hij met een kleine schroevendraaier makkelijk geopend en uit elkaar gehaald worden. Wanneer de contacten toegankelijk zijn, kan met remmenreiniger, Q-tips, een kleine borstel of in noodgevallen met de schroevendraaier zelf de roestlaag van de contacten worden verwijderd. De contacten zijn bovendien vaak voorgebogen om bij het schakelen een zekere elasticiteit te verkrijgen. Deze verbuiging rekt mettertijd enigszins op en kan daarom weer teruggebogen worden. Zo kan met een beetje geduld en het juiste gereedschap een niet langer leverbare schakelaar soms weer worden gered. Bij het openen dient u echter zeer voorzichtig te handelen, zodat de kunststoffen behuizing of de plastic lippen niet beschadigd raken of afbreken. Wanneer dit passeert, is de schakelaar meestal reddeloos verloren. Niettemin bestaan er ook dan moderne oplossingen.

Niet-leverbare lichtschakelaars laten nabouwen

Het nabouwen van kunststoffen onderdelen is niet langer science fiction. Elke grotere stad heeft tegenwoordig een of meer 3D-druk-services, die vooral bij zulke kleine onderdelen als behuizingscomponenten van schakelaars nuttige diensten kunnen leveren. Deze service is echter niet bepaald goedkoop en werkelijk alleen de moeite waard bij niet meer leverbare schakelaars.

Nieuwe aanschaf van schakelaars

Het omslachtige uit elkaar halen en in het ergste geval het 3D-drukken van behuizingscomponenten dient vooral als "worst case"-scenario te worden beschouwd. De accessoirehandel biedt voor de meeste auto's nog schakelaars uit oude partijen aan, zodat de leverantiesituatie ook voor oudere wagens nog goed gedekt is. Een nieuwe lichtschakelaar kost vanaf ca. 10 euro, kan echter afhankelijk van uitvoering aanzienlijk duurder worden.