Riemschijf auto

Gewone koppeloverbrenging: de riemschijf

De riemschijf of riempoelie is een simpel onderdeel, al sinds het prille begin van de autobouw in gebruik. Hij ontvangt en geeft koppel en toerental door ter aandrijving van nevenaggregaten. De riempoelie wordt gaandeweg vervangen door de vlakke riemschijf aangezien moderne units een hoger toerental moeten leveren met dezelfde grootte.

Minimum breedte met maximum oppervlak

Ruimte is krap in een motorcompartiment. Soms komt het bij efficiënte autobouw op de millimeter aan. Hiervoor werd de V-snaar onwikkeld. De V-snaar, een rubberen riem met wigvormige doorsnee biedt een smal profiel met veel oppervlak. Een V-snaar brengt koppel met wrijvingskracht over. Hij zit tussen twee riemschijven gespannen. Wanneer de overbrengende en de ontvangende schijf dezelfde grootte hebben, worden toerental en koppel 1:1 overgebracht. In de meeste gevallen wordt een verandering van de overbrengingsverhouding gerealiseerd door de toepassing van verschillende diameters van een grotere en een kleinere riemschijf.

Positie van de V-riemschijf

Er zijn twee plausibele posities voor een V-riemschijf in een automotor. Meestal zit hij op de krukas geflanst. In sommige gevallen is de V-riempoelie op de nokkenas of ergens anders in de motor te vinden, verbonden via een rechte-tandwieloverbrenging. De poelie is klein aangezien een geringe doorsnede ruimte bespaart. De kleine afmeting is ideaal voor het creëren van een hogere overbrengingsverhouding. De ontvangende schijf zit op het nevenaggregaat, zoals bijvoorbeeld:

• dynamo
• waterpomp
• stuurpomp
• koudemiddelcompressor.

Door installatie van een grotere riempoelie op het nevenaggregaat wordt het hogere koppel van de motor omgezet in een hogere rotatie van het aggregaat. Dit is precies wat aggregaten nodig hebben: hoe sneller dynamo, waterpomp, stuurpomp of koudemiddelcompressor draaien, des te effectiever hun werking.

V-riempoelie: defecten

De V-riempoelie is een zeer robuust onderdeel en gaat vaak een autoleven lang mee. Wanneer in de riemaandrijving iets het laat afweten, volgt de V-snaar al snel. Door een verkeerde installatie van de riem, te hoge spanning of een onbalans van de overbrengende of ontvangende drijfstang kan er een slag in de V-riempoelie komen of hij kan verbuigen. Als gevolg daarvan verslijt de V-snaar snel of slipt hij er voortdurend vanaf. Het is daarom belangrijk de juiste oorzaak voor een defecte V-riemschijf te vinden. Het is vaak een indicatie van grotere schade.

Gevolgen van een defecte V-riempoelie

De overbrengende V-riemschijf is bevestigd op nokkenas of krukas. Hij zit met slechts 1 centrale bout vast, gewoonlijk met een linksdraaiende schroefdraad die moet verhinderen dat de bout losraakt tijdens het rijden. Om zeker te zijn, zaten veel V-riempoelies vaak met drie of meer bouten bevestigd. Vervanging is even eenvoudig. Een V-riempoelie gaat vaak kapot als resultaat van te hoge spanning van de riemaandrijving. Deze overmatige spanning beïnvloedt de motorlagers niet, alhoewel de O-ring schade kan oplopen als gevolg van de ongelijke spanning. Wanneer de V-riempoelie te vettig van olie is geworden, moet de pakking van de nokkenas of de krukas worden vervangen. De te hoge spanning van de riemaandrijving kan de lagers aan de ontvangende kant beïnvloeden. Daarom moeten waterpomp, dynamo of stuurpomp op gelijkmatig, schokvrij draaien worden getest voordat de nieuwe V-riempoelie wordt geïnstalleerd.

Reparatie van de V-riempoelie

De V-riemschijf gaat bijna nooit kapot. Wanneer hij moet worden vervangen, moeten beide schijven en de riem worden vernieuwd. Zelfs als lagers en afsluitringen nog goed zijn, creëert vervanging van alle componenten een nieuwe toestand van het hele systeem. Verborgen of geleidelijke schade kan op deze wijze worden vermeden voordat nieuwe componenten schade oplopen. Het is heel belangrijk, altijd passende onderdelen te gebruiken. Een schatting op zicht is niet voldoende. V-riem en schijf moeten perfect bij elkaar passen, anders is snellere slijtage voorgeprogrammeerd. Het vervangingsonderdeel is niet echt duur: een schijf voor de V-riem begint bij 7 EUR.