Automaatbak, filter voor jouw auto

Soepel schakelen: de versnellingsbakoliefilter

Wanneer het schakelen blijft steken of de wagen trekt met moeite op, kan de versnellingsbakolie de oorzaak zijn. Met name bij auto’s met meer dan 150.000 km op de teller is de versnellingsbakolie de hoofdverdachte. In veel moderne auto’s is de versnellingsbak met zogenaamde “life time”-olie gevuld doch in werkelijkheid is dit berekend op het eerder genoemde specifieke aantal kilometers. Dit eenmaal gepasseerd, is de olie aan vervanging toe. Afhankelijk van het type versnelling komt daar een specifieke filter aan te pas.

Versnellingsbakoliefilter enkel bij automatische versnelling

Anders dan bij handgeschakelde versnelling wordt een oliefilter toegevoegd aan automatische versnellingsbakken. De reden hiervoor ligt hem in de totaal verschillende constructie van deze transmissies. In essentie bestaat de handgeschakelde versnellingsbak uit twee verbonden tandwielen in een behuizing met betrekkelijk weinig bewegende delen De automatische versnelling daarentegen is een uiterst complex onderdeel met meerdere ingewikkelde verbindingen en bewegende onderdelen. Logischerwijze heeft vervuiling hier een grotere impact.

Symptomen van verouderde versnellingsbakolie

De wereldberoemde TV-show “Wheeler Dealers” heeft het effect van verouderde versnellingsbakolie a.d.h.v. een verleidelijk koopje kunnen aantonen. De versnelling schakelde slechts in twee van de vier. De eigenaar verkocht de wagen omdat hij ervan overtuigd was dat hij een nieuwe versnellingsbak van enkele duizenden dollars moest installeren. Uiteindelijk verkocht hij zijn auto ver onder zijn eigenlijke waarde. Een slecht functionerende schakeling is een van de meest karakteristieke symptomen van verouderde transmissievloeistof. Dit is ook logisch: wanneer de smering tussen twee tandwielen niet langer goed functioneert, grijpen ze niet meer voldoende op elkaar in. In feite is dan haast geboden. Wanneer de versnelling te lang bediend wordt met slechte smering, dreigt ernstige schade.

Filter en vloeistof vervangen

Wanneer het niet anders in het onderhoudsboekje staat, moet de versnellingsbakolie uiterlijk na 150.000 km vervangen worden. Voor handgeschakelde versnelling is dit tamelijk eenvoudig. Net als de oliepan is deze voorzien van een olieaftapschroef onderaan. Deze wordt geopend en de olie opgevangen in een schoon opvangbekken. De versnellingsbak heeft een schroef voor het opvullen aan de zijkant. Deze wordt tevens geopend. Zodra de aftapschroef en zijn pakking zijn vervangen, kan de versnellingsbakolie aan de versnellingsbak worden toegevoegd met een vloeistofspuit. Wanneer de olie tot aan de vulopening komt, is het juiste oliepeil bereikt. Kleine tip: de verversing van differentieelolie gebeurt op dezelfde manier. Ter gelegenheid van elke verversing van versnellingsbakolie moet de motor warm zijn. Dit maakt de olie dunner, waardoor aftappen eenvoudiger wordt. De procedure is enigszins gecompliceerder in een automatische versnellingsbak. Deze versnellingsunit heeft een filter in de oliepan onderin de versnellingsbak. De filter is tevens voorzien van een aftapschroef die wordt geopend om de olie eruit te laten lopen. Net zoals de handgeschakelde versnelling heeft de automatische versnelling een vulschroef aan de zijkant die tevens wordt geopend. Dit voorkomt het ontstaan van een vacuüm en vereenvoudigt het aftappen aanzienlijk. Wanneer er geen olie meer uit komt, is slechts 40 – 60% van alle olie in de automatische versnellingsbak afgetapt. De achtergebleven hoeveelheid moet eruitgeblazen worden met druklucht. Om dit te doen wordt een luchtdrukpistool tegen het vulgat gehouden en lucht in de versnellingsbak gepompt totdat er geen olie meer uit de aftapschroef komt. Nu wordt de oliepan van de versnellingsbak verwijderd. Zoals bij alle installatie of demontage van platen, deksels en pannen in een auto, wordt losschroeven kruisgewijs uitgevoerd: afwisselend losschroeven van tegenoverliggende bouten voorkomt verbuiging van de oliepan. De versnellingsbakoliefilter is het onderdeel dat onder de schakelunit hangt, slechts verbonden door een buisvormige steun. De filter wordt samen met de buis erafgetrokken. Na verwijdering van de filter wordt het afdichtingsoppervlak van de oliepan grondig gereinigd met remmenreiniger. Vervolgens wordt de nieuwe filter geïnstalleerd en de versnellingsbakoliepan terug op zijn plaats gezet. Vul- en aftapschroeven worden teruggeplaatst inclusief pakkingen. De olie wordt toegevoegd met een spuit net zoals in de handgeschakelde versnellingsbak – klaar.

Kosten voor de versnellingsbakoliefilter

De versnellingsbakoliefilter is over het algemeen niet als afzonderlijk vervangingsonderdeel verkrijgbaar, maar wordt altijd verkocht in een complete reparatieset inclusief oliepanpakking, vulschroef, aftapschroef en hun bijbehorende pakkingen. Het duurste onderdeel van de versnellingsbakolieverversing is de olie zelf: 25 EUR per liter. Gebruik daarom altijd de door de fabrikant voorgeschreven olie. De prijs voor een olieverversingsset voor de automatische versnellingsbak inclusief filter en olie begint bij ca. 100 EUR.