Hydrauliekolie auto

Instrument voor comfort en veiligheid: de stuurbekrachtiging

De stuurbekrachtiging (servobesturing) werd ontwikkeld met het oog op het comfortabele en veilige voortbewegen en sturen van vooral zware voertuigen. Het ontkoppelt de kracht die voor het draaien van het stuur nodig is, van de wrijvingskracht van de wielen. Deze neemt met de druk op de ondergrond toe. Oorspronkelijk werd stuurbekrachtiging voor vrachtwagens ontwikkeld omdat die vanaf een bepaalde grootte alleen nog zwaar konden sturen. Tegenwoordig is stuurbekrachtiging bij bijna alle wagens standaard in gebruk.

Hoe functioneert besturing ?

Een besturing bestaat uit een stuurwiel, de stuurkolom, het stuurhuis en de stuurbeweging van de wielen. Bij de sturing van een auto wordt de draaibeweging van het stuurwiel eerst in een lineaire beweging aan het stuurhuis doorgegeven en vervolgens in een draaibeweging richting wielen veranderd. Hoe meer druk op de wielen wordt uitgeoefend, des te zwaarder laat het stuur zich draaien. Vóór de opkomst van de servobesturing hadden ook normale personenwagens daarom vaak grote stuurwielen. De uitvergrote hefboom moest voldoende draaimoment via de stuurkolom genereren zodat de wagen zich min of meer comfortabel liet sturen. Toen echter, vooral bij Amerikaanse wagens de motoren steeds groter en zwaarder werden, bereikte deze eenvoudige oplossing zijn grens. Daarom werd de hydraulisch ondersteunde servobesturing uitgevonden.

De weg van de servobesturingsolie

Het stuurhuis is het punt waar de servobesturing – oftewel stuurbekrachtiging – ingrijpt. De lineair uitgevoerde beweging wordt op deze plek door een hydraulische cilinder ondersteund. Deze hydraulische cilinder heeft een dubbele werking: aan de drukschijf in de cilinder onstaat aan de ene kant een druk en aan de andere kant een zog, afhankelijk van in welke richting het stuur wordt gedraaid. Bij de verandering van de draairichting schakelt een klep, een zogenaamd overdrukventiel, de stroom van de hydraulische olie om. Een servopomp levert permanente druk. De servopomp wordt via een V-snaar door de motor aangedreven. De servobesturing wordt aangevuld door een kleine tank die tevens als compensatiereservoir dient. Daar wordt de servobesturingsolie bijgevuld. In de leidingen van dit onderdeel is een filter aangebracht, zodat vuildeeltjes zich niet in de servobesturing kunnen uitbreiden.

Het gevaar van verouderde servobesturingsolie

De servobesturingsolie moet uiterlijk om de 150.000 kilometer of 5 jaar samen met de filter worden vervangen. Zoals alle mineraaloliën kan de servobesturingsolie te sterk verouderd zijn. Wanneer er vlokken in ontstaan, condensatie emulgeert of teveel vuildeeltjes zich erin hebben verzameld, wordt de werking van de servobesturing sterk benadeeld. Een verversing van de hydraulische olie kan de werking van een stuurbekrachtiging weer volledig herstellen. Belangrijk is het, dan ook de filter te vervangen.

Hydraulische olie verversen

Goede servobesturingsolie is helder en goudbruin. Wordt de sturing zwaar of is er een fluitend geluid bij het rijden te horen, moet het peil van de servobesturingsolie worden gecheckt. Het reservoir is vaak moeilijk te vinden: de juiste positie is echter altijd in de autohandleiding gedocumenteerd. De aangebrachte peilstok heeft eventueel markeringen voor het peil bij warme of koude motor. Daarop moet bij het navullen worden gelet. Wanneer de hydraulische olie donker kleurt en troebel is, moet er onmiddellijk worden ververst. Afhankelijk van producent bevinden zich aan de servobesturing speciale aftapschroeven of anders moet een leiding voor het aftappen van de hydraulische olie worden losgemaakt. De olie wordt bij stationair draaiende motor afgetapt omdat anders de servopomp leegloopt. Dat moet absoluut worden vermeden omdat hij daardoor snel kan worden beschadigd. Wanneer er geen aftapschroef beschikbaar is, kan met behulp van een spuit de olie ook uit het bovenste reservoir worden gezogen. Het servobesturingssysteem bevat ongeveer 1 liter hydraulische olie. Belangrijk is, dat het servobesturingssysteem na de vervanging van filter en olie wordt ontlucht. Daarvoor moet het stuur bij geopend reservoir en draaiende motor meermaals van de ene kant naar de andere kant worden gedraaid en desnoods olie bijgevuld. Kijk echter uit dat het peil niet wordt overschreden!