Schade aan de motor is een dure zaak. De aandrijving is een complexe constructie. Hij bestaat uit honderden onderdelen die nauwkeurig op elkaar moeten zijn afgestemd. Moderne motoren houden het honderdduizenden kilometers uit. De voorwaarde daarvoor is grondig en regelmatig onderhoud van de motor. Lees hier, waarop u moet letten voor de veilige werking van een motor.
Wat heeft de motor nodig?
Voor zijn werking heeft de motor zes dingen nodig:
– brandstof
– elektrische ontsteking
– lucht
– koeling
– smering
– aansturing
Wanneer van de eerste drie iets uitvalt, valt meestal alleen maar de motor uit. Deze fouten zijn snel te verhelpen. Wanneer koeling, smering of aandrijving zijn betroffen, dreigt schade.
Goed gesmeerd, veilig gereden
De smering van de motor vindt plaats door de oliekringloop. De smeerstof wordt met de oliepomp door de gehele motor gepompt. Daardoor passen alle beweeglijke onderdelen wrijvingsarm naast elkaar. Metalen onderdelen glijden zonder beschadiging langs elkaar. Dat is vooral met lagers, cilinders, kleppen en assen belangrijk. Valt de smering uit, ontstaat wrijving tussen metaaloppervlakken. Materiaal schuurt aan beide kanten af. De onderdelen draaien niet meer binnen de daarvoor voorziene tolerantie. Ze beginnen te klemmen, op elkaar te slaan en breken uiteindelijk. Een goede smering wordt bereikt door olie- en filtervervanging.
Bovendien moet eventueel olieverlies in de gaten worden gehouden. Lekken dienen meteen te worden verholpen. Ze zijn niet alleen gevaarlijk voor de motor; oliedruppels vormen een grote belasting voor het milieu. Behalve de regelmatige controle van het oliepeil moet ook de oliedruk in de gaten worden gehouden. De oliepomp valt meestal zonder waarschuwing vooraf uit. Wanneer het oliecontrolelampje aangaat, is de oliedruk te laag. Wanneer dan olielekkage wordt vastgesteld, is de oliepomp meestal de oorzaak. Dit kan worden verhinderd door regelmatige vervanging van de oliepomp. Hiervoor heeft elke wagen zijn eigen onderhoudsinterval. Over het algemeen zijn oliepompen erg duurzame onderdelen. Ze houden het meestal minstens 150.000 km lang uit.
Koele motor, gezonde motor
Een motor heeft voor optimale werking een ideale temperatuur nodig. Metaal zet onder invloed van warmte uit. Voor het optimaal draaien van een warme motor zitten de motoronderdelen in koude toestand wat losjes. Pas bij het bereiken van de werkingstemperatuur past in een motor alles goed. Wanneer de werkingstemperatuur echter wordt overschreden, zetten de onderdelen te ver uit. Dit heeft hetzelfde effect als een gebrekkige smering: De onderdelen beginnen tegen elkaar te schuren en te klemmen. Wanneer de zuiger in de cilinder klemt, is de motor meestal kapot. Motoren zijn echter zodanig gebouwd, dat hun interne vernieling pas op het allerlaatste moment plaatsvindt. Voordien brandt eerst de cilinderkopdichting door.
Voorafgaand aan een klemmende zuiger kunnen ook eerst de koelslangen barsten. Ook de overdrukklep van het radiateurdeksel kan losraken. Dan moet de wagen meteen worden stilgezet. Oorzaken voor een oververhitte motor zijn lekken in het koelingsysteem of een defecte radiateur. Wanneer koelvloeistof lekt, heeft de motor vroeg of laat te weinig ervan. De koelprestatie daalt en de motortemperatuur stijgt steeds verder. Dit wordt meestal door een hevige rookontwikkeling uit de motorkap tijdig bemerkt. Een radiateur kan ook lek, verroest of verstopt zijn. Dit is te zien aan een voortdurend te hoge motortemperatuur.
Een blik op de radiateur kan hier helpen: zijn de lamellen al verroest en vallen ze eruit, moet hij zo snel mogelijk worden vervangen. Een truukje kan hier uitkomst bieden wanneer de omstandigheden het niet anders toelaten. Door verwijdering van de thermostaat wordt de motor permanent maximaal gekoeld. Hij bereikt dan wel niet zijn optimale werkingstemperatuur. Een oververhitting is dan echter onwaarschijnlijker. Deze noodoplossing mag echter niet langer dan een paar dagen worden aangewend. Met een vervangen radiateur en afgedicht koelingssysteem zou de oververhitting van de motor echter afgewend moeten zijn.
De koelingspomp is bij alle wagens een slijtageonderdeel. Hij zit goed toegankelijk aan de zijkant van de motor. Wanneer hij uitvalt, is een piepgeluid te horen. Hij dient dan onmiddelijk te worden vervangen. Anders kan hij klemmen, hetgeen de stroming van het koelmiddel onderbreekt. Bij veel auto’s dient de koelingspomp als spanner van de distributieriem. Hij wordt bij de vervanging van de riem tevens vervangen. Dat verhindert dat de koelingspomp teveel veroudert en voor problemen kan gaan zorgen.
Motoren hebben aansturing nodig
Onder de aansturing van de motor wordt de synchronisatie van zijn assen verstaan. Elke motor heeft een kruk- en nokkenas. De krukas neemt de kracht van de zuigers op. De nokkenas opent en sluit de kleppen van de verbrandingsruimten. Beide assen moeten in een exact synchrone verhouding ten opzichte van elkaar bewegen. Wanneer deze synchronisatie niet meer klopt, dreigt motorschade. De stijgende zuigers kunnen tegen de kleppen slaan. Dan kan de klep krom worden geslagen. De zuiger kan ook door de klep worden doorboord. Dat betekent ernstige motorschade, die meestal ook het einde van de wagen betekent. Om dit te repareren moet de motor compleet worden gedemonteerd.
De aansturing van de motor wordt door twee systemen gerealiseerd. Dit zijn:
Distributieketting
Distributieriem
met de bijbehorende spanelementen.
Beide onderdelen hebben dezelfde functie. Zij verbinden de krukas en de nokkenas met elkaar. Wanneer de krukas draait, draait de nokkenas automatisch mee. Wanneer distributieriem of –ketting breekt, draait de krukas nog een kort stuk verder. Dat heeft dan de eerder beschreven gevolgschade.
Distributiekettingen houden het meestal aanzienlijk langer uit dan distributieriemen. Moderne distributieriemen zijn echter ook zeer duurzaam. Afhankelijk van auto zijn onderhoudsintervallen van 100.000 kilometer mogelijk. Schade aan deze onderdelen kan door het aanhouden van deze intervallen worden voorkomen. Distributieriemen scheuren bij te lang gebruik vroeg of laat. Kettingen rekken op den duur uit voordat ze helemaal breken. Dit is vast te stellen door een onrustige motorloop. Een distributieketting heeft tevens een spanner. Deze drukt met een kunststoffen rails tegen de ketting. Zo wordt deze op spanning gehouden. Ook de spanner is een slijtageonderdeel, dat aan onderhoudsintervallen onderhevig is.
Motor goed behandelen
Om lang gebruik van een motor te kunnen maken, dient u op volgende dingen te letten:
Vermijden van te hoge toerentallen tijdens het rijden
Vermijden van te lage toerentallen tijdens het rijden
Gebruik van antivries
Niet vergissen in soort brandstof
Vermijden van schade door te lang staan
 Goed onderhoud is één zaak. De dagelijkse omgang met de motor is net zo goed doorslaggevend voor zijn houdbaarheid. Zoals beschreven, heeft de motor voor de optimale werking de juiste temperatuur nodig. Snelle acceleraties dienen daarom niet bij koude motor te worden uitgevoerd. Rijden bij hogere toerentallen is vaak zeer belastend voor de motor. Hoe warmer een motor wordt, des te dunner wordt de olie. Wordt de olie te dun, kan het zijn smeereigenschap verliezen. Zo kan door permanent rijden met vol gas interne slijtage in de motor ontstaan. Bovendien dreigt bij deze rijwijze een permanente oververhitting. |
 Te lage toerentallen zijn echter evenmin gezond voor een motor. Daarbij verbrandt de brandstof niet volledig en vormt hij verkolingskorsten aan de kleppen en op de zuigers. Deze korsten komen vroeg of laat in de oliekringloop terecht. Daar kunnen zij de leidingen verstoppen. Als vreemde deeltjes kunnen zij bovendien schade aan alle bewegende delen veroorzaken. De bewegende delen van een motor hebben een verhard oppervlak. Wordt deze beschadigd, kan wrijving op het interne zachtere materiaal inwerken. De beschadiging schrijdt dan steeds verder voort. |
 Vooral in de winter kunnen motoren oververhitten. Dit gebeurt wanneer zich geen antivries in de koelvloeistof bevindt. Bevriezend water in de motorruimte kan de motor ook direct beschadigen. Water zet zich uit bij bevriezing. Dit doet het met grote kracht. Het kan behuizingen, leidingen en tanks doen barsten. Bevroren water kan scheuren in het motorblok veroorzaken. Dan is de motor meestal reddeloos verloren. |
 Wanneer benzine en diesel bij het tanken worden verwisseld, leidt dit tevens tot motorschade. De oliepomp is het meest hierdoor getroffen. Er kunnen echter ook veel andere onderdelen door de verkeerde brandstof worden beschadigd. Wanneer de verkeerde brandstof wordt getankt, dient u in geen geval de motor te starten! De tank moet in dit geval worden leeggepompt. Dit kost weliswaar het een en ander, doch is aanzienlijk goedkoper dan de reparatie. |
 Staat een auto te lang stil, kan dit ook schade veroorzaken. Ook bij ongebruikte of afgemelde auto’s dient de motor minstens eenmaal per maand een minuut lang te draaien. Daarbij wordt zogenaamde standschade op betrouwbare wijze vermeden. Een krachtige trap op het rempedaal houdt ook de remklauwen intact. |
Foto: Ensuper, Phovoir, CHIEW, Rudy Balasko, Oil and Gas Photographer, Filip Miletic, adziohiciek, Aerodim, Atstock Productions, Inked Pixels, CandyBox Images, Filipe B. Varela, neotemlpars, Bairachnyi Dmitry / shutterstock.com
Loading...
