Stuurbekrachtigingsolie vervangen – soepel rijden met verse stuurbekrachtigingsolie!

Wie een beetje met auto’s vertrouwd is, weet wat een olieverversing inhoudt. Dit slaat echter over het algemeen op de vervanging van motorolie. In een auto bevinden zich ook andere vloeistoffen, waarvan de verversing niet mag worden veronachtzaamd. Behalve versnellingsbakolie en de olie in het differentieel is ook de stuurbekrachtigingsolie niet onbeperkt houdbaar. Wij tonen in deze tekst, hoe u de olie voor de rem- en stuurbekrachtiging vervangt.

Componenten en functie van de stuurbekrachtiging

De stuurbekrachtiging is een module die het draaien aan het stuur aanzienlijk lichter maakt. Aanvankelijk was deze enkel voor zware vrachtwagens gedacht, maar wordt tegenwoordig ook standaard in compacte wagens ingebouwd. Stuurbekrachtiging bestaat uit
– hydraulische cilinder
– hydraulische pomp
– slangensysteem
– expansievat

De hydraulische pomp wordt meestal door de motor met een riem aangedreven. Bij het draaien bouwt hij druk op en maakt het stuurbekrachtigingssysteem gereed. De hydraulische cilinder is direct aan de tandheugel van de stuurinrichting bevestigd. Zodra het stuurwiel in een bepaalde richting wordt gedraaid, ondersteunt de cilinder de stuurbeweging in die richting.

De druk is voldoende om de sturing lichter te maken, echter niet zo groot dat hij een zelfstandige beweging kan veroorzaken. De overbrenging van drukkrachten gebeurt met stuurbekrachtigingsolie. Zolang deze vers en zuiver is, functioneert hij ook prima.

Wanneer stuurbekrachtigingsolie aan vervanging toe is

Verse stuurbekrachtigingsolie heeft een framboosrode kleur. Wordt de olie te oud, kleurt hij troebel bruin. Oorzaak hiervoor is afschuring, effecten veroorzaakt door de motorhitte of het binnendringen van vreemde deeltjes. Niettemin schrijft bijna geen één autofabrikant een vaste verversingsinterval van stuurbekrachtigingsolie voor. Als vuistregel kan 80.000 – 100.000 km worden aangehouden. Bereikt u deze kilometertellerstand, is de stuurbekrachtigingsolie in ieder geval rijp voor controle. Overjarige stuurbekrachtigingsolie verraadt zich bovendien door steeds luider wordende geluiden van de stuurbekrachtigingspomp. Het stuur kan lichte speling ontwikkelen of juist iets zwaarder gaan draaien.

Verse stuurbekrachtigingsolie ontziet ook alle componenten van de stuurbekrachtiging en verlengt hun levensduur.
Omdat een verversing van stuurbekrachtigingsolie niet is voorgeschreven of absoluut noodzakelijk, hebben fabrikanten geen standaard componenten of procedures ontwikkeld. Anders dan bij de makkelijk toegankelijke olieaftapschroef en oliefilter van de motorolieverversing is de vervanging van stuurbekrachtigingsolie iets gecompliceerder.

Een goed tijdstip is daarom de vervanging van de distributieriem. Zijn intervallen zijn inmiddels ook veel langer geworden. Meer dan 100.000 gereden kilometers is bij deze slijtageonderdelen tegenwoordig standaard in normale auto’s. De vervanging van de distributieriem kan zo heel goed met de controle of verversing van de stuurbekrachtigingsolie worden gecombineerd. Daarbij kan ook meteen de werking van de stuurbekrachtigingspomp worden getest. Zolang deze soepel en geluidloos draait, is hij nog in orde.

Stap-voor-stap vervanging van stuurbekrachtigingsolie

Voor verversing van de stuurbekrachtigingsolie heeft u volgend gereedschap en middelen nodig.
– Hefbrug
– Wielkeg
– Onderstelbok (Assteun)
– Vacuümpomp
– Opvangbekken
– Nieuw expansievat
– Verse, toepasselijke stuurbekrachtigingsolie
– Een assistent

1. Auto opkrikken

De wagen moet zodanig worden opgekrikt dat de voorwielen vrij kunnen draaien. Dit is voor de ontluchting van het stuurbekrachtigingssysteem heel belangrijk. Voor het opvijzelen wordt de auto eerst met een hefbrug opgelicht. Vervolgens wordt hij op de daarvoor geschikte assteunen gezet.

Laat de wagen altijd op de daarvoor voorziene punten steunen. Een verkeerd geplaatste autobok kan in het ergste geval de carrosserie vervormen.

Na het opheffen van de voorkant van de wagen worden de achterwielen met keggen vastgezet.

2. Oude stuurbekrachtigingsolie verwijderen

Om bij het expansievat te komen, kan demontage van enkele onderdelen nodig zijn. In elk geval dient het opvangbekken in de buurt van het expansievat te worden gezet. Zo vermijdt u lange wegen en onnodige vervuiling van de motorruimte. Als opvangbekken zijn opengesneden ruitenwissertanks of oude keukenschotels heel geschikt.
De stuurbekrachtigingsolie wordt met een vacuümpomp direct uit het expansievat opgezogen en meteen in het opvangbekken overgeheveld. Een geschikte pomp kost ca. 25 euro. Hij moet voor olie en benzine geschikt zijn.

3. Resthoeveelheden verwijderen

Met de vacuümpomp kan echter niet alle stuurbekrachtigingsolie worden verwijderd. Daarom moet een beetje verse olie worden “geofferd” om het systeem volledig van de oude olie te ontdoen. Nu is de hulp van een tweede persoon nodig.
Eerst demonteert u het expansievat zodanig dat u bij de slangen kunt. De toevoerslang van het expansievat wordt eraf getrokken en in het opvangbekken gehouden. U herkent de slang aan de grotere diameter.
Vervolgens wordt de inlaatopening met plakband of andere hulpmiddelen dichtgestopt.
Nu giet u een beetje verse hydraulische olie in het vat. Uw helper start de motor en draait het stuur afwisselend volledig naar links of naar rechts. Omdat de hydraulische pomp heel snel afzuigt, moet voortdurend verse hydraulische olie worden toegevoegd. Anders dreigt de stuurbekrachtigingspomp droog te lopen en dit moet absoluut worden vermeden. Zodra de frambooskleurige, verse olie in het opvangbekken begint te lopen, wordt de motor uitgeschakeld.

Het hydraulische stuurbekrachtigingssysteem is nu gespoeld.

4. Het expansievat vervangen

Het expansievat heeft een geïntegreerde filter die niet kan worden verwijderd. Om een hydraulisch stuurbekrachtigingssysteem van onderhoud te voorzien, is altijd de vervanging van het gehele expansievat nodig.

De slangen kunnen aan de ingedrukte plekken aan spankracht verliezen en lekken gaan vertonen. Met ingekorte slangen sluit u het nieuwe expansievat zo weer aan nieuwe punten aan. De slangen en steunpunten hebben afzonderlijke diameters. Zo is gevaar voor verwisseling uitgesloten. Omdat een nieuw expansievat afhankelijk van wagenmodel slechts 5 – 15 euro kost, zijn deze extra kosten bij de verversing van de olie niet overdreven.
Wanneer de slangen echter al poreus zijn, moeten ze ook worden vervangen. Poreuze, gebarsten slangen neigen tot lekken. Dit kan tot gevaarlijke wegsituaties leiden.

5. Stuurbekrachtigingsolie bijvullen

Tenslotte wordt de verse stuurbekrachtigingsolie bijgevuld. Hiervoor start de assistent de motor weer en draait tijdens het navullen permanent het stuur afwisselend naar beide kanten.
Daardoor ontlucht het hydraulische systeem. Wanneer de olie in het expansievat blijft staan, wordt het bijvullen gestaakt.
Vervolgens wordt het afgeschroefde deksel los op het expansievat gelegd en weer opgelicht. Het oliepeil is nu aan de geïntegreerde oliepeilstok af te lezen. Hij dient een zo “vol” mogelijke toestand aan te duiden. Het hydraulische systeem mag echter niet te vol zitten. Bij het overschrijden van het hoogste markeringspunt wordt met de vacuümpomp weer wat olie verwijderd tot de ideale vulstand is bereikt.

Stuurbekrachtigingsolie kost 10 – 50 euro per liter.

De gevolgen van sterk verouderde stuurbekrachtigingsolie

Vervuilde olie in het hydraulische stuurbekrachtigingssysteem veroorzaakt schade aan alle componenten. Vooral de stuurbekrachtigingspomp (servopomp) lijdt aanzienlijk onder deeltjes in de oliestroom. De microdeeltjes zetten zich vaak in de lagers af en veroorzaken er afschuring. Een defecte stuurbekrachtigingspomp laat van zich horen door een hard schurend geluid. De vervanging is weliswaar niet moeilijk, alhoewel duur. Een nieuwe stuurbekrachtigingspomp kost afhankelijk van fabrikant tussen de 150 – 500 euro. Met verse stuurbekrachtigingsolie en een nieuw expansievat kan tegen een fractie van deze prijs de levensduur van de stuurbekrachtigingspomp aanzienlijk worden verlengd.

Wat te doen met oude stuurbekrachtigingsolie

Zoals alle smeerstoffen is oude stuurbekrachtigingsolie chemisch afval dat niet met het gewone huisvuil mag worden meegegeven of in het riool worden gegoten. Het beste giet u de oude smeerstof in de zojuist geleegde fles van de nieuwe olie. Daarna kunt u deze afgeven waar u de nieuwe olie heeft gekocht. De handelaren zijn tot aanname verplicht en beschikken over de juiste partners voor de professionele verwerking van reststoffen.

Foto: Babich Alexander, Jumnong, CHIEW, Andrey_Popov, Pavel Skopets, dooguzi, Komjomo, Ake Apichai Chumsri, g-stockstudio / shutterstock.com