Dieselpartikelfilter reinigen: DPF-lampje brandt – wat nu?

De diesel gold lange tijd als bijzonder milieuvriendelijk. Laag brandstofverbruik en de mogelijkheid voor toepassing van ecologisch verbouwde brandstoffen gaven dieselrijders een gerust geweten. De zelfontsteker heeft zich echter als gevaarlijke veroorzaker van ongezonde stoffen ontpopt.

Met name problematisch is het roet dat bij het verbranden van dieselolie onvermijdelijk ontstaat. Roet is niets anders dan niet-volledig verbrande brandstof.

De aangekoekte dieselolie komt bij oudere dieselauto’s zonder uitstootreiniging gewoon in het milieu terecht. Dat is bij het inademen net zo gevaarlijk als kankerverwekkende stoffen zoals nicotine en teer in sigaretten. Daarom werden autofabrikanten wettelijk verplicht nieuwe dieselauto’s met een effectief uitstootreinigingssysteem uit te rusten.

Dieselpartikelfilter: Werking kent zijn grenzen

In tegenstelling tot de katalysator in een benzineauto is de dieselpartikelfilter (DPF, dieseldeeltjesfilter of roetfilter) slechts gedeeltelijk een omzetter van stoffen. De DPF is wat zijn naam zegt: hij filtert de roetdeeltjes uit de uitlaatgassen. Hoe groot echter een filter ook is, vroeg of laat is hij vol en kan hij zijn filterprestatie niet langer handhaven. De dieselpartikelfilter heeft weliswaar een zelfreinigende functie.

Het roet wordt door een kunstmatig verhoogde uitlaatgastemperatuur tot as verbrand. Zo wordt een reductie van het in de filter achtegebleven roetvolume bereikt. De as zelf blijft echter in de dieselpartikelfilter achter. En vroeg of laat zit de deeltjesfilter dan ook vol met as. Dan is het zelfreinigingssysteem aan het eind van zijn mogelijkheden en de regeleenheid meldt een fout.

Dit is te zien aan het controlelampje in het dashboard.

Deze waarschuwing mag niet worden genegeerd. Wanneer de DPF helemaal dichtslibt, loopt u het risico op ernstige schade aan de motor. Voordat het zover is, neemt de prestatie van de motor af en het brandstofverbruik toe.

Verhelpen is wettelijk verplicht

Een perfect functionerende DPF is voor het doorkomen van de APK-keuring noodzakelijk. Wanneer het keuringsstation bij de controle een dichtgeslibde filter vaststelt, wordt het nieuwe vignet geweigerd. De aanbeveling van de APK of andere regelgevende instanties luidt meestal vervanging van de filter. Dit kan afhankelijk van automodel echter nogal duur worden. Op minstens 1100 euro moet u bij nieuwe aanschaf en vervanging van de volle DPF rekenen. Het kan zelfs een meervoud van deze prijs kosten. Er bestaat echter een alternatief.

Reiniging in plaats van nieuwe aanschaf

Er bestaan erkende en gecertificeerde mogelijkheden om de DPF zodanig te reinigen, dat hij praktisch weer als nieuw wordt. Daarvoor zijn er twee opties:

– schoon branden
– schoon spoelen

of een combinatie van beide procedures.

Bij het schoon branden wordt de gedemonteerde DPF in een heuse oven gelegd. Daarin wordt hij zo sterk verhit dat al het achtergebleven roet tot as wordt verbrand. Vervolgens wordt de filter met geperste lucht doorgeblazen totdat de as volledig verwijderd is.

Het schoonspoelen is in wezen schoonblazen van de filter met een waterige reinigingsoplossing. Ook bij deze procedure wordt de filter aan beide kanten met druk behandeld. Alleen zo kan de DPF van as worden bevrijd. De reden hiervoor is dat de as zich in eenzijdig gesloten hulzen verzamelt. Wanneer de filter in slechts één richting wordt doorgeblazen, blijft de as waar hij zit. Van echte reiniging van de filter is dan geen sprake.

Ook merkmiddeltjes doen het niet echt

Dit is ook precies het probleem van het reinigen van de dieselpartikelfilter met doe-het-zelfmiddelen. Er is inmiddels een grote keuze aan wondermiddeltjes verkrijgbaar, die met perfecte reiniging van de deeltjesfilter adverteren. Helaas nemen aan deze concurrentieslag ook gerenommeerde firma’s deel die eigenlijk met name omwille van hun uitstekende smeerstoffen bekend staan.

Ze prijzen allen middelen aan die in de schroefgaten van de lambdasonde worden geïnjecteerd en vervolgens de verstopte filter moeten reinigen. Echter zoals reeds gezegd: een volledige reiniging van de filter vereist een behandeling van beide kanten. Wanneer de filter nog ingebouwd zit, is enkel een eenzijdige behandeling mogelijk. Daarom zijn de doe-het-zelfprocedures niet echt voor reiniging van de roetfilter geschikt.

Het probleem weegt zwaarder

Niet alleen hebben de verkrijgbare middelen een beperkte werking. Met de injectieprocedure komt er een nog zwaar wegender probleem om de hoek kijken: het reinigingsmiddel kan in combinatie met de roet en as tot een betonharde klont vastbakken. Daartegen staan ook de sterkste reinigingsprocedures zoals schoon branden bij meer dan 1000 °C machteloos.

Een dergelijk bedorven filter kan dan alleen nog maar door een nieuwe worden vervangen – en dat is zonde. Een professionele reiniging met gecertificeerde effectiviteit is er al vanaf 199 EUR. Dat is 1/5 van de prijs voor de goedkoopste nieuwe DPF.

Dieselpartikelfilter zelf demonteren en geld sparen

Het demonteren van de DPF is niet al te moeilijk. U kunt werkelijk veel geld besparen door uw deeltjesfilter zelf te demonteren en deze aan een serviceleverancier te sturen. In het ergste geval kan de lambdasonde of druksonde afbreken. De serviceleverancier biedt in dit geval uitboren en reparatie van de schroefboring als extra service aan. Dit is nog altijd goedkoper dan de aanschaf van een nieuwe partikelfilter.

Bij de demontage van de DPF dient u meteen de hele uitlaat grondig te inspecteren. De filtereenheid is met afstand het duurste onderdeel van een uitlaatsysteem. Wanneer u de auto toch al op de hefbrug heeft staan, kunt u meteen mooi alle versleten uitlaatcomponenten vervangen.

Of een lambdasonde nog eens kan worden gebruikt is een filosofische kwestie. Het is niet per se nodig om een gerepareerde DPF van een nieuwe lambdasonde of druksonde te voorzien. Het is echter ook niet verkeerd wanneer u het onderdeel bij gelegenheid van DPF-onderhoud vernieuwt. Zo herstelt u voor de hele bouwgroep een gedefinieerde nieuwe toestand.

Bosch Lambdasensor tot 80% goedkoper vanaf 36,45 € in de winkel Bestel nu ⇒

Altijd naar de oorzaak zoeken

Een dieselpartikelfilter houdt het normaal gezien 150.000 km uit. De voorwaarde hiervoor is, dat er gevarieerd wordt gereden. Regelmatige langere ritten op de snelweg van meer dan een uur horen erbij. Wanneer de diesel enkel voor korte afstanden wordt gebruikt, bereikt de auto nooit de noodzakelijke motor- en uitlaatgastemperaturen om de DPF via zelfreiniging schoon te branden.
Wanneer de DPF voortijdig dichtslibt, kan een ernstig defect van de motor de oorzaak zijn. In dit geval komt motorolie in de verbrandingsruimte en dus ook in de partikelfilter terecht. Oorzaken hiervoor kunnen zijn:

– defecte turbolader
– defecte cilinderkoppakking
– defecte klepsteelpakking
– defecte zuigerringen

Er bestaan procedures om elk afzonderlijk defect heel nauwkeurig te onderzoeken. Voordat de nieuwe of gerepareerde DPF wordt gebruikt, moet daarom de motor nauwkeurig op deze schademogelijkheden worden geïnspecteerd. Anders slibt ook de nieuwe filter al snel dicht en de schade aan de motor wordt dan alleen maar erger. Dan was de vervanging van de hele filter voor niets geweest.

Foto: studioloco, Alraun, A.A. Mariscal Troncoso, Sista Vongjintanaruks, Ody_Stocker / shutterstock.com