Zo vervangt u de uitlaat zelf – Snel ingrijpen bij dreunen en herrie!

Wanneer een auto steeds meer herrie maakt alhoewel aan het rijden op zich niets verandert, betreft het meestal de uitlaat. Zijn eenvoudige constructie, de grotendeels goedkope materialen en zijn simpele installatie maken zijn vervanging ook voor leken doenbaar. Lees in deze wegwijzer waarop u bij de vervanging van de uitlaat moet letten.

De uitlaatbuis is een van de meest belaste onderdelen van de auto. Om de auto niet al te duur te maken, is de uitlaat hoofdzakelijk als slijtageonderdeel gebouwd en heeft daarom een beperkte levensduur.

De weg van de uitstoot

Het uitlaatgas passeert op zijn weg naar de buitenlucht de volgende stations:
spruitstuk
Y-pijp
flexibel uitlaatstuk
katalysator
middenpijp
middendemper
einddemper
eindpijp

• Bij elke verbranding in de motor ontstaat uitlaatgas. Dit stroomt door de uitlaatklep langs de spruitstukpakking naar het spruitstuk. Het spruitstuk is een kromme buis die de hete uitlaatgassen onderlangs de auto voert. Omdat het spruitstuk direct aan de motor zit, vangt het de meeste trillingen op.

  Het spruitstuk is dan ook als bijzonder zwaar en massief gietijzeren onderdeel gebouwd en houdt het normaal gezien een autoleven lang uit. Bij sterke onbalans van de motor kan het echter barsten oplopen. Het is een van de duurste onderdelen van de uitlaat, maar kan wel zonder bezwaar als tweedehands onderdeel worden gebruikt. Echter geen regel zonder uitzondering: in veel auto’s is de katalysator in het spruitstuk geïntegreerd.

Uitlaat korting Giant selectie Naar de winkel ⇒ ⇒

• De aan het spruitstuk aangesloten “Y-pijp” brengt de uitstromende uitlaatgassen van elke verbrandingsruimte tot één enkele afvoer samen. Ook dit component is een massieve constructie. In het spruitstuk zit de lambdasonde ingebouwd. Deze heeft de taak, de restzuurstof in de uitstoot te meten en de meetgegevens aan de stuureenheid door te geven. Ook de Y-pijp is als tweedehands onderdeel meestal nog te gebruiken.

• De Y-pijp wordt gevolgd door de korte flexpijp. Dit onderdeel van slechts enkele centimeters lang is het complete tegengestelde van het zware en massieve uitlaatspruitstuk en de Y-pijp: de flexpijp bestaat uit een weefsel van edelstaaldraden. Hij is uiterst flexibel en kan zich gemakkelijk in elke richting bewegen. Daarvoor bestaat een goede reden: de flexpijp vangt de sterke vibraties van de motor op en verhindert dat deze aan de daarachter liggende onderdelen worden doorgegeven.

• Na de flexpijp komt de katalysator die de uitlaatgassen reinigt. Voor de katalysator is het bijzonder belangrijk dat hij van de trillingen van de motor is losgekoppeld. Het keramische element binnenin zou anders zeer snel breken.

• Na de katalysator volgt de eigenlijke uitlaatpijp. Deze kan met een middendemper zijn uitgerust. Sinds 2014 is in veel nieuwe auto’s in de middenpijp nog een sonde ingebouwd die het functioneren van de katalysator meet. Deze sonde wordt ook wel “diagnosesonde” genoemd.

• De einddemper sluit aan op de middenpijp. Hier vindt de eigenlijke reductie van het motorgeluid plaats. De einddemper mondt uiteindelijk in de eindpijp (uitlaatmondstuk) uit. De gehele uitlaat wordt met eenvoudige maar zeer massieve uitlaatrubbers aan de onderkant van de auto bevestigd. Ze houden de uitlaat steeds op dezelfde afstand van de onderkant. Gelijktijdig maken ze een schommelbeweging mogelijk zodat de starre buis niet wordt verbogen.

Zwakke plekken van de uitlaat

• Het sterkst belaste onderdeel van de uitlaat is de flexpijp. Hij moet tegen hoge temperatuurschommelingen bestand zijn en is bovendien voortdurend in beweging. Het slechts ca. 15 EUR dure onderdeel is niettemin verbazingwekkend duurzaam. Wanneer het barsten oploopt, is dit meteen te merken: de motor maakt een oorverdovende herrie. Met een kapotte flexpijp klinkt een kleine 45 PK-auto al snel als een Formule 1-bolide.

• De einddemper wordt nog het meest door defecten getroffen. Dit onderdeel bestaat uit dun, licht verzinkte staalplaat. Hij is niet alleen aan sterke temperatuurschommelingen blootgesteld. In de afkoelingsfase zuigt de uitlaat de luchtvochtigheid aan.

• In de einddemper vermengt het vocht zich met het roet van de uitlaatgassen en vormt een zure vloeistof. Deze vreet geleidelijk van binnen naar buiten door de uitlaat heen. Van de andere kant knaagt roest, gestimuleerd door strooizout, door het metaal van de knaldemper. Een einddemper houdt het daarom slechts enkele jaren uit.

• Een defecte einddemper is te herkennen aan het geleidelijk aan luider wordende motorlawaai. Bij een zichtproef vallen dan de zwarte vegen op het onderdeel op. Aan deze plekken spuit het uitlaatgas naar buiten en laat een roetspoor achter.

• De katalysator kondigt een mankement door een niet te missen geklapper en geklop aan. Wanneer de katalysator defect is, is het keramische onderdeel gebroken. De brokken rollen dan in de behuizing rond. Het geluid hoort weliswaar vroeg of laat op, hetgeen betekent dat de katalysatorbehuizing leeg is. Het gehele interne onderdeel is tot stof gemalen en door de uitlaat naar buiten geblazen.

• Dit valt bij de eerstvolgende APK-keuring op: een auto zonder katalysator komt niet door de emissietest. Met behulp van de sinds onlangs standaard geïnstalleerde diagnosesondes valt dit defect echter veel vroeger op.

Geen angst voor een defecte uitlaat

Een uitlaat is een van de eenvoudigst te repareren onderdelen aan de auto. De prijzen voor de afzonderlijke onderdelen verschillen echter nogal. Het met afstand duurste onderdeel is de katalysator. Die kan al gauw meer dan 1000 EUR kosten.

Het kan een poging waard zijn om hem als tweedehands onderdeel te vervangen. U weet echter nooit, hoe goed een gebruikte katalysator werkelijk nog functioneert.

Duidelijk gunstiger zijn flexpijp, middendemper en einddemper. Zij kunnen apart worden aangeschaft. Vooral de einddemper kan afhankelijk van kwaliteit en rijgedrag al na enkele jaren helemaal “op” zijn. In de meeste gevallen is dit echter geen probleem.

Een nieuwe einddemper kost voor de meeste gewone seriemodellen ver onder de 100 EUR. Hetzelfde geldt voor de middenpijp. Dit onderdeel is bij de meeste wagens verbazingwekkend robuust. Hij houdt het echter meestal niet zolang uit als het spruitstuk of de Y-pijp. Een uitgesproken slijtageonderdeel is hij doorgaans niet.

Het uitlaatsysteem repareren

In technisch opzicht bestaat de uitlaat uit een reeks verbonden buizen. Ze worden met klemmen bij elkaar gehouden. Theoretisch kunnen ze altijd losraken. In de praktijk laten roest en vuil de buizen vaak aan elkaar vastkoeken. Voordat u uw vingers kapot trekt, is het beter naar de slijpmachine te grijpen. Daarbij moet u er altijd op letten dat de vonkenstraal van de auto weg gericht is. Idealiter wordt de onderkant bij het afslijpen van de oude uitlaat afgedekt. Niettemin is voorzichtigheid geboden: de vonkenstraal betekent een groot brandgevaar!

Wanneer aan afslijpen niet te ontkomen is, moet u altijd verstandig te werk gaan: het defecte onderdeel moet worden afgeslepen. Het intacte onderdeel moet onbeschadigd blijven. Het heeft geen zin de katalysator kapot te snijden om de flexpijp te verwijderen. Aan de aansluitingen kan met een schroevendraaier en een paar hamerslagen het reststuk van het oude onderdeel worden losgemaakt.

Lassen is zinloos

Het lassen van een uitlaat heeft echt geen zin. Het metaal is ook in nieuwe toestand zo dun dat het nauwelijks deugdelijk gelast kan worden. Wanneer de einddemper al vol gaten zit, is er nauwelijks nog genoeg sterke wand over. De complete vervanging van de knaldemper is veel sneller, schoner en duurzamer dan dichtgelaste gaten.

Complete vervanging is het eenvoudigst

Als alternatief voor de vervanging van afzonderlijke defecte componenten bestaat de mogelijkheid de gehele uitlaat te vervangen. “Geheel” betekent hier echter “alles vanaf katalysator plus flexpijp”.
Het demonteren en verwijderen van de oude buizen is aanzienlijk eenvoudiger. Bovendien biedt een compleet vervangen uitlaat een hoge mate aan veiligheid en levensduur. De evenredige belasting van alle componenten veroorzaakt een net zo evenredige veroudering.

Wanneer de flexpijp breekt, laat een doorgeroeste einddemper niet lang op zich wachten. De voordelige prijzen voor complete uitlaatsystemen (zonder katalysator) maken de volledige vervanging van alle slijtageonderdelen bijzonder eenvoudig. Tot de vervanging van de uitlaat behoort ook altijd de vervanging van de uitlaatrubbers. Poreuze rubbers zijn een minpunt bij de APK-keuring.
Dit is met een paar euro’s effectief te vermijden. Complete uitlaatsystemen zonder katalysator zijn, afhankelijk van auto, al voor minder dan 100 EUR verkrijgbaar.

Foto: Dmitry Kalinovsky, kvsan, KUNANEK SUPAKOSOL, Apinunt Sukhapinda, homydesign, Einar Muoni, fabiodevilla, Besjunior, Visionsi, Aleksey Rodionov / shutterstock.com