Koolborstels dynamo auto

Kleine oorzaak – groot effect

Het laadcontrolelampje op het dashboard wordt snel overzien. Het vertegenwoordigt ook geen onmiddellijk bedreigende toestand voor de wagen en de veiligheid. Toch dient het defect snel te worden verholpen; anders blijft de wagen vroeg of laat staan. Een brandend laadcontrolelampje, een zwakker wordend rijlicht of een schemerende dashboardverlichting is niet per se een teken van een volledig defecte generator. In de meeste gevallen gaat het om slechts een kleine fout, die met een paar euro weer kan worden verholpen.

De weg van de lichtstroom

De electriciteit voor de verlichting komt uit de batterij. Daarmee wordt hij door de dynamo of beter: de generator opgeladen. Een generator bestaat uit twee koperen spoelen: een cilindervormige spoel, de zogenaamde stator omsluit met een paar millimeter afstand een tweede spoel uit gelakt koperdraad: de zogenaamde rotor. Beide spoelen omhullen elk een ijzeren kern. Bij gebruik van de wagen worden de spoelen onder stroom gezet, waardoor in hun binnenste een krachtig magnetisch veld ontstaat. De rotor wordt door de aandrijfriem (V-snaar, vlakke riem, multiriem) tot rotatie gebracht. Zo ontstaat in de rotor de gewenste elektrische stroom. Deze moet nu nog op een of andere manier uit de dynamo naar de kabels worden geleid. De aansluiting tussen de rotor en de kabelboom zijn de koolborstels.

Koolborstels generator – onvermijdelijke slijtageonderdelen

Koolborstels zijn stiften uit hooggeperst grafiet. De stiften zitten in een geleidehuls gelagerd en zijn in hun huls van een drukveer voorzien. Zij zijn dusdanig gemonteerd dat ze in de generator tegen twee koperen ringen schuren. Daarmee nemen de koolborstels de elektrische stroom van de rotor van de generator op. Het is onvermijdelijk dat de koolborstels op den duur afslijten. Na ettelijke tienduizenden kilometers zijn de grafietstiften zodanig afgeschuurd dat de drukveer het contact met de koperen ringen niet meer tot stand kan brengen. Dan valt de generator geleidelijk uit. Het vervangingsonderdeel kost afhankelijk van auto tussen de 10 en 30 euro en is snel vervangen.

Vervanging van koolborstels – goed te doen voor doe-het-zelvers

De vervanging van koolborstels van de generator is een van de eenvoudigste taken die bij de reparatie van een wagen horen. De koolborstels zitten in een kunststoffen behuizing waarin de aansluiting met de kabelboom zit. Deze behuizing is meestal slechts met een of twee kleine schroeven bevestigd. Deze worden verwijderd en dan kan de complete behuizing met de resten van de grafietstaafjes eruit worden getrokken. Het oude onderdeel wordt simpelweg door een nieuwe unit vervangen en de generator is alweer gerepareerd. Voorafgaand aan de installatie van het nieuwe onderdeel kunt u de generator nog royaal met remmenreiniger behandelen. Daardoor worden de oude afschuringen van de oude koolborstels eruitgespoeld. Vóór installatie van het nieuwe onderdeel dient u dan een paar minuten te wachten totdat de remmenreiniger volledig is verdampt. Men kan ook enkel de koolborstels zelf vervangen. Dat is echter een priegelwerkje en financieel de moeite niet waard.

Een check-up voorkomt vervolgkosten

Wanneer de koolborstels zijn verwijderd, is het de moeite waard, met een zaklamp in de opening van de huls te schijnen. Zo kunnen de koperen ringen worden gecheckt. Het is mogelijk dat de grafietstift niet alleen afgesleten is, maar ook slijtage aan de koperen ringen heeft veroorzaakt. Dit is aan een sterke braam te zien, die de permanent schurende koolborstels hebben achtergelaten. Wanneer dit het geval is, zullen nieuwe koolborstels weer heel snel verslijten. Wanneer de auto nog langere tijd moet meegaan, is dan vervanging van de koperen ringen aan te bevelen. De generator is makkelijk demonteerbaar. Een vakgarage kan de gedemonteerde generator dan voor weinig geld van compleet onderhoud voorzien. Daarbij hoort in de regel ook een vervanging van het aslager van de rotor.

Liever een euro meer uitgeven

Het is raadzaam, samen met de koolborstels ook de spanningsregelaar van de generator te vervangen. Deze verandert de wisselstroom van de dynamo in gelijkstroom en heeft nog andere taken. Bij veel modellen zijn koolborstels en regelaar als een unit geïnstalleerd. Wanneer dit niet het geval is, zijn de extra kosten zo gering, dat met slechts weinig inzet een hoge mate aan goede werking kan worden bereikt.